Ineens was het daar, die eerste paniekaanval. Ik werd er compleet door overvallen. Want nee, dit overkomt mij niet en gaat vast vanzelf weg. Maar dat gebeurde niet. Paniek werd angst en zo leefde ik ineens alleen nog maar in die angst. In deze nieuwe serie praat ik met moeders die kampen met een postnatale depressie (PND). Voor mij is het elke dag weer een uitdaging om mijn angststoornis te combineren met het moederschap. Daarom ben ik benieuwd naar de ervaringen van moeders in vergelijkbare situaties. Hoe gaan zij om met de uitdagingen die het moederschap en mentale gezondheid met zich meebrengen.

Net wanneer ik (naïef genoeg) het gevoel krijg dat ik “de rode draad” rondom PND gevonden heb, spreek ik Hellen. Ze woont samen met haar vriend en twee kinderen in Drenthe. Haar leven voelt als één groot feest tot ze moeder wordt. Na de geboorte van haar eerste kindje (dochter Dani) belandt ze in een postnatale depressie.

Ik vraag hoe haar leven eruitzag voordat ze moeder werd. Hellen: ”Ik heb dertig jaar lang echt het allerleukste leven gehad. Ik was altijd vrolijk en genoot van alle sociale bezigheden. Natuurlijk had ik ook wel verdriet om bijvoorbeeld een vriendje die het uitmaakte, maar ik ben nooit depressief geweest of iets wat er op lijkt. Sterker nog, ik sprak wel eens mensen die zeiden ‘ik ben zo klaar met deze dag’ en dan dacht ik ‘hoe kan dat nou, de dag is zo leuk. Het is toch zonde dat de dag voorbij is.’ Ik leefde dertig jaar lang op een roze wolk die verdween toen ik moeder werd.”

“Ik wilde al heel mijn leven kinderen. Dus toen ik snel zwanger werd was ik in de wolken. Ik ben de hele zwangerschap misselijk geweest, maar verder had ik niks te klagen. Tegen het einde van mijn zwangerschap las ik een artikel over een onderzoek. ‘Zes dode baby’s bij Zweedse studie: eerder opwekken bevalling redt levens.’ luidde de titel. Ze onderzochten het verschil tussen inleiding met 41 en 42 weken. De conclusie was dat inleiden met 41 weken babysterfte kan reduceren. Na het lezen van dit artikel heb ik direct aangegeven dat ik niet wilde wachten. Dus ik werd ingeleid met 41 weken.”

“Ik had een bevalling uit het boekje. Toch wist ik vrijwel meteen dat er iets was. Die onvoorwaardelijke liefde waar ik op rekende bleef uit. Dani lag na de bevalling op mijn buik en ik weet nog dat ik me afvroeg ‘wanneer komt dát gevoel nou.’ Ik voelde niets en dat vond ik gek.”

“In de kraamweek werd ik heel verdrietig en bezorgd. Alles was me te veel, elk geluid, de kraamhulp, het kraambezoek en niemand mocht aan mijn baby komen. Ik sliep niet. Soms viel ik van vermoeidheid wel en beetje weg maar slapen kon ik niet. Ik was dagen en nachten lang achter elkaar wakker. Ik voelde me eenzaam en kon alleen maar huilen. Ik begreep het niet. ‘Ik wilde toch een kindje? Ik heb nu een kindje dus waarom ben ik dan zo verdrietig?’ Ik herkende mezelf niet meer.”

“Het gevoel van eenzaamheid en verdriet werd steeds erger. Ik voelde me mislukt: mislukt als moeder. Het voelde alsof ik het niet kon. Ik heb heel vaak tegen mezelf gezegd ‘doe normaal, doe nou gewoon normaal’ of ‘wat is dit stom, waarom kan ik dit niet?’. Na ongeveer drie weken raakte ik geobsedeerd door haar slaapjes. Want: ’stel dat Dani slecht slaapt. Dan slaap ik ook slecht en voel ik me nog slechter dan ik al doe’. Ik liep urenlang met haar in de draagzak. Zo kon ik goed in de gaten houden of, en hoelang ze sliep. Ik kolfde, gaf een flesje en ging dan weer opnieuw lopen. Er waren dagen waarop ik wel zes uur lang doelloos rondliep. Het gekste hiervan is dat ze eigenlijk een hele goede slaper was.”

“Daarnaast was ik obsessief bezig met wat het beste voor Dani was. Ik smeerde nog geen Sudocrem of gaf nog geen paracetamol zonder daar eerst grondig onderzoek naar te doen. Ik vond de zorg voor Dani zo zwaar dat dit het enige was dat ik kon doen. ‘lekker joh, verlof ‘ zeiden mijn vriendinnen. ‘Dan kan je heel de dag series kijken en leuke dingen doen.’ Maar ik kon niks. Het enige dat ik deed naast de zorg van Dani was Lingo kijken. Ik keek dan steeds dezelfde aflevering, achter elkaar. Dan kon ik met een beetje geluk aan het einde van de dag vertellen wat er gebeurde in de aflevering. Nu ik rationeel naar deze tijd kan kijken zie ik in dat dit eigenlijk heel vreemd en heftig was.”

Na drie maanden ging Dani naar de opvang en dat vond ik spannend. ‘Stel nou dat ze daar niet goed slaapt, dan zit ik met dat probleem’. Maar tegelijkertijd was ik hier zo blij mee. Het waren tenminste twee dagen waarin niet voor haar hoefde te zorgen. Op die dagen deed ik dan ook letterlijk helemaal niets, want werken was onmogelijk. Alleen al bij de gedachte van iets anders doen dan voor mijn baby zorgen kreeg ik angst en paniekaanvallen. ”

“Ik heb al heel snel aan de bel getrokken. Het voelde niet goed dus ik moest hier iets aan doen. Het eerste advies van de huisarts was: ‘kijk het twee weken aan, want dit hoort wel bij de kraamtijd’. Na twee weken zat ik huilend in de wachtkamer van de huisarts en ben ik door gestuurd naar een psycholoog die gespecialiseerd is in PND. Toch voelde ik me nooit helemaal begrepen door haar. Ze heeft hard gezocht maar kon geen oorzaak vinden en dat vond ze ingewikkeld. Ze sprak dan bijvoorbeeld over een veranderend lijf of mijn relatie die wellicht onder druk lag, terwijl dit echt de laatste dingen waren waar ik me druk over kon maken. Maar het is niet zo dat ik niks aan onze gesprekken had. Zo was ik heel streng voor mezelf en van haar heb ik geleerd hoe ik kan omgaan met heftige gedachtes en gevoelens. ‘Hoe kan het nou dat ik niet van mijn dochter houd’ vroeg ik haar, waarop zij zei: ‘het houden van is er wel, maar je kunt nog niet bij het gevoel’. Met die gedachten kon ik mezelf dan weer troosten. Na een jaar vond ze dat ik “uitbehandeld” was. Ze kon niets meer voor me betekenen. En alhoewel ik me beter voelde was ik nog lang niet mezelf.

“Drie jaar lang bleef ik geobsedeerd bezig met de slaapjes van Dani, en dit kwam tijdens mijn tweede zwangerschap nog meer naar voren. Ik was acht maanden zwanger van onze zoon Fijs toen ik dacht ‘dit wil ik niet meer’. Ik plaatste een bericht in een facebookgroep met vrouwen die kampen met een postnatale depressie. ‘Kan iemand mij vertellen of dit gevoel ooit overgaat’ vroeg ik. Eén reactie was: ‘het klinkt alsof je een trauma hebt opgelopen, wellicht is trauma therapie een idee’. Daar was ik zo mee geholpen. Het viel ineens op zijn plek want, natuurlijk had ik een trauma. Via de huisarts en gynaecoloog kwam ik terecht bij een psycholoog in het ziekenhuis. Pas toen voelde ik me echt gehoord. Met EMDR moest ik terug naar de tijden dat ik alleen maar kon wandelen en kon doemdenken, terug naar de tijd dat ik niet sliep en het soms zelfs niet meer zag zitten. Zij gaf erkenning en ik voelde me eindelijk begrepen. Dat vond ik zo fijn.”

“Direct vanaf moment één voelde alles ander bij Fijs.”

“Toen Fijs geboren werd was het heel anders. Misschien komt dit omdat we de hele kraamtijd anders aangegaan zijn. We waren verhuisd en woonden weer dicht bij vrienden en familie. Ik wilde geen kraamzorg tot ik me goed voelde. Toen bleek dat ik niet kon slapen zei de huisarts ‘ga maar een nachtje zonder baby bij jouw ouders slapen’. Met de psycholoog sprak ik af dat ik niet mocht kolven in plaats van borstvoeding geven (zoals ik dat bij Dani deed) en dat ik Fijs voor maximaal één dutje per dag in de draagzak mocht doen. Dat heeft allemaal echt geholpen. Maar direct vanaf moment één voelde alles al anders. Ik vond de bevalling deze keer heel mooi, en was onwijs trots op mezelf. Het donkere en zware gevoel dat ik bij Dani voelde was er nu niet. Tegen mijn eigen verwachting in voelde ik me goed, heel goed. Ik denk dat EMDR bij de psycholoog in het ziekenhuis hier een grote rol in heeft gespeeld. Deze tweede keer is voor mij zo helend geweest.”

“Ik heb me tijdens mijn depressie ontzettend eenzaam gevoeld. Om mij heen werden veel vriendinnen tegelijkertijd moeder en zij ervaarde wel die roze wolk. Dat ik dit niet voelde vond ik heel moeilijk en oneerlijk. Het is niet zo dat ik het mijn vriendinnen niet gunde, maar ik gunde het mezelf ook. Toch kan ik ook zeggen dat ik dingen geleerd heb van die periode. Ik heb geleerd dat een inleiding de kans op een postnatale depressie kan vergroten. Het doet me denken dat dit misschien een deel van de reden geweest is. Ik geloof niet dat het ik het anders had gewild als ik dit eerder had geweten, maar wellicht had ik het dan wel beter begrepen. Ik heb geleerd dat ik een echte controle freak ben. Dit ben ik altijd al geweest maar voor mijn depressie is dat nooit een ‘probleem’ geweest. Ik ben vanzelfsprekend nooit meer de oude geworden, want ik ben toch moeder geworden en dat heeft me veranderd. Ik kan wel zeggen dat ik me weer honderd procent mezelf voel.”

“Ik hoor vaak van andere vrouwen die kampen met een postnatale depressie dat ze het spannend vinden om het nog een tweede keer aan te gaan. Zelf vond ik de stap naar nóg een baby ook heel spannend. Daarom lijkt het me zo belangrijk om een succesverhaal te delen. Een tweede kindje kan dus ook heel helend zijn. Daarnaast wil ik graag meegeven dat het belangrijk is om hulp te vragen en te accepteren wanneer je voelt dat het niet goed gaat. Niet alleen hulp van psychologen maar ook hulp bij het verzorgen van jou en jouw baby en hulp in het huishouden. Ik heb zoveel gehad aan mijn vrienden en familie, zonder deze steun en liefde had het misschien nog veel langer geduurd. Met een speciale dank aan mijn mama, die regelmatig vanuit de andere kant van het land naar ons kwam om mij te helpen. En mijn vriend, die bijna alle nachten op zich heeft genomen zodat ik kon slapen.

Ik vind het ook belangrijk om er over te praten zodat je het kunt delen met elkaar. En als ik met mijn verhaal één iemand heb kunnen helpen ben ik al blij, want daar doe ik dit voor.”

“Voor mij is de tweede zwangerschap zo heel helend geweest.”

Lieve Hellen, dankjewel voor je openheid. Het voelt als een eer dat je zoveel moeite hebt genomen om jouw verhaal met mij (en hopelijk vele andere) te delen. Het is bijzonder dat je zoveel moeite hebt genomen om andere vrouwen het gevoel te geven dat ze niet alleen zijn. Dat vind ik prachtig, jij bent prachtig.

Liefs Loes.